بسیاری از ما فکر می‌کنیم که سلامت روان در نبود بیماری روانی معنی پیدا می‌کند اما این تعریف بسیاری ساده انگاره و حداقلی است حتی در سال‌های اخیر هم سازمان بهداشت جهانی سلامتی را چیزی فراتر معرفی کرده و آن را حالتی می‌داند که ترکیبی از رفاه جسمی، روانی و اجتماعی است.
در واقع یک فرد سالم، در سه بعد جسمی، روانی و اجتماعی میزان قابل قبولی از سلامت را دارا می‌باشد
به طور کلی افرادی که از سلامت روانی برخوردار هستند نسبت به زندگی نگرش مثبت داشته و آماده برخورد با مشکلات زندگی می‌باشند. این افراد غالبا در مورد خود و دیگران احساس خوبی دارند و در محیط کار و روابطشان مسئولیت پذیر هستند. زیرا وقتی از سلامت روانی برخوردار باشیم انتظار بهترین چیزها را در زندگی داریم و آماده برخورد با هر مشکلی هستیم. به صورت کلی و از همان ابتدای کودکی عوامل مختلفی در سلامت روان ما تاثیرگذار هستند که می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر ما به جا بگذارند. در هر سنی باید مراقب برخی علایم باشیم که نشانه هایی از اختلال را به ما گوشزد می‌کنند:
نشانه‌های اولیه اختلال در سلامت روان
اگر در تعادل سلامتی فردی که اطراف شما زندگی می‌کند خللی وارد شده باشد، چگونه می‌توانیم آن را شناسایی کنیم؟ تجربه یک یا دو مورد از موارد زیر به همراه رفتارها می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه مشکلات در حوزه سلامت روان باشد.
1. به هم خوردن تعادل در خوردن یا خوابیدن به صورت خوردن خیلی زیاد و یا خیلی کم
- خارج شدن از فعالیت‌های گروهی و ارتباطات انسانی
- احساس کرختی و بی اهمیت بودن دنیا
- احساس ناامیدی و درماندگی به طور دائم
- مصرف سیگار، الکل، و استفاده از انواع داروها بیشتر از گذشته
- احساس غیرمعمول گم گشتگی، فراموشی، در لبه بودن، خشم، ناراحتی، نگرانی و ترس فریاد کشیدن و دعوا کردن با دوستان و خانواده
- تجربه تغییر خلق‌های بی شمار در ارتباطات عاطفی ناشی از اختلال در سلامت روان است
- ناتوانی برای انجام کارهای روزانه مثل مراقبت از کودکان و یا فعالیت‌های شغلی و تحصیلی
سلامت روان و استرس
استرس چیزی است که در دوران کنونی هر روزه آن را تجربه می‌کنیم. از استرس های روزمره گرفته تا استرس ناضی از خبرهای اقتصادی یا اتفاق های ناگوار برای خودمان یا عزیزانمان. با این تفاسیر مهارت مدیریت استرس در حال حاضر یک مهارت اجتماعی بسیار مهم به حساب می‌آید. در واقع درک شرایط و عوامل ایجاد کننده استرس و چگونگی تعامل با فشار روحی و جسمی ناشی از آن را مدیریت استرس می‌گوییم. افرادی که از سلامت روان مناسبی برخوردار باشند معمولا در چنین شرایطی به دنبال راه حل مشکلات می‌گردند و سعی می‌کنند فشار روحی ناشی از استرس را از خود دور کنند. برای مطالعه مهارت های مدیریت استرس به مجله بوکاپو سر بزنید.
سلامت روان و مهارت های اجتماعی
معمولا یک ذهن باز و آرام می‌تواند تعامل خوبی با دنیای اطراف خود داشته باشد، در مقابل، افرادی که اختلالات روانی دارند گوشه گیر یا پرخاشگر هستند یا مدام به افرادی که در نزدیکی خود دارد شک می‌کنند.
طبیعی است که داشتن مهارت های اجتماعی خود به بالا بردن سلامت روان نیز کمک می‌کند و باعث می‌شود انسان حس ارزشمند بودن و تایید اجتماعی را کسب کند. برای مطالعه 7 تکنیک تقویت مهارت های اجتماعی به مجله بوکاپو مراجعه کنید.
پنج الگوی رفتاری در ارتباط با سلامت روان
چاووهن به ذکر پنج الگوی رفتاری در ارتباط با اهمیت سلامت روان مبادرت کرده است، که عبارتند از:
حس مسئولیت پذیری
کسی که دارای سلامت روان است، نسبت به نیازهای دیگران حساس بوده و در جهت ارضای خواسته ها و ایجاد آسایش آنان می‌کوشد.
حس اعتماد به خود
کسی که واجد سلامت روانی است، به خود و توانایی‌هایش اعتماد دارد و مشکلات را پدیده‌ای مقطعی می‌انگارد که حل شدنی است. از این رو موانع خدشه‌ای به روحیه او وارد نمی‌سازد.
هدف مداری
به فردی اشاره دارد که واجد مفهوم روشنی از آرمان های زندگی است واز این رو، تمامی نیرو و خلاقیتش را در جهت دست یابی به این اهداف هدایت می‌کند.
ارزش‌های شخصی
چنین فردی در زندگی خود، از فلسفه‌ای خاص مبتنی بر اعتقادات، باورها و اهدافی برخوردار است که به سعادت و شادکامی خود یا اطرافیانش می‌انجامد و خواهان افزایش مشارکت اجتماعی است.
فردیت و یگانگی
کسی که دارای سلامت روان است، خود را جدا و متمایز از دیگران می‌شناسد و می‌کوشد بازخوردها و الگوهای رفتاری خود را توسعه دهد. به گونه‌ای که نه همنوایی کور و ناهوشیارانه با خواسته‌ها و تمایلات دیگران دارد و نه توسط دیگران مطرود و متروک می‌شود.
به طور کلی اندیشمندان از زوایای گوناگون، برویژگی‌هایی که به دستیابی و حفظ سلامت روان می‌انجامد تاکید کرده‌اند. سالیوان براین باور است که در سلامت روان، ارزش عمده بر کنش اجتماعی موثر قرار دارد. روان تحلیل گران سنتی بر آگاهی از انگیزه‌های ناهوشیار و در پی آن، خود مهارگری که بر آگاهی مبتنی است، تاکید می‌کنند ( سالیوان، ۱۹۹۵). و نتایج محقق دیگر در زمینه سلامت روان می‌باشد که سلامت روان را وابسته به هفت ملاک می‌داند که عبارتند از:
- رفتار اجتماعی مناسب
- رهایی از نگرانی و گناه
- فقدان بیماری روانی
- کفایت فردی و خود مهارگری
- خوشتن پذیری و خود شکوفایی
- توحید یافتگی و سازماندهی شخصیت
- گشاده نگری و انعطاف پذیری.
سخن آخر
خیلی از ما نسبت به سلامت جسمانی خود بسیار حساس هستیم و حتی با یک سرماخوردگی ساده به پزشک مراجعه می‌کنیم. این در حالی است که سلامت روان نیز به اندازه سلامت جسمانی برای ما اهمیت دارد و نباید نسبت به آن بی‌توجه باشیم. فردی که از سلامت روانی برخوردار می‌باشد به دلیل روحیه بالا و انرژی مثبتی که از خود منتشر می‌کند در امور مختلف خود موفق‌تر از سایر افراد است. اگر تمایل داشتید 7 تکنیک بهبود سلامت روان این مقاله را از مجله بوکاپو مطالعه کنید
