هر کجا نام از آنالیز مواد معدنی، غذایی، دارویی و … به میان می‌آید، یک پای ثابت این کار، تجهیزات آزمایشگاهی آنالیز پیشرفته است. این تجهیزات در رده‌های مختلفی تولید می‌شوند و کاربردهای گوناگونی دارند. از پی‌اچ‌مترهای کوچک آزمایشگاهی تا دستگاه‌های بزرگ و گرانی مانند ICP، همگی جزو تجهیزات آزمایشگاهی محسوب می‌شوند.
در این مطلب قصد داریم ضمن بررسی نحوه‌ی خرید تجهیزات آزمایشگاهی، به بحث درباره‌ی واردات، خرید دستگاه‌های کارکرده و تعمیر آن‌ها بپردازیم.
خرید تجهیزات آزمایشگاهی
این تجهیزات که گستره‌ی وسیعی هم دارند، اغلب ساخته‌ی کشورهای خارجی هستند. البته در این میان شرکت‌های ایرانی هستند که در سال‌های اخیر اقدام به ساخت برخی از تجهیزات نموده‌اند. از جمله این تجهیزات ایرانی که در چند سال گذشته تولید شده‌اند، می‌توان به اسپکتروفتومتر، هیتر استیرر، آون و … اشاره کرد. در نظر داشته باشید که بعضی از این تجهیزات ایرانی، کیفیت‌های خوبی دارند. اما به طور کل، با توجه به محدودیت‌های واردات و عدم ارتباط کافی با منابع خارجی، بسیاری از آن‌ها استانداردهای مورد نظر را پاس نمی‌کنند. بنابراین اگر قصد خرید هر کدام از دستگاه‌های ایرانی را دارید، بهتر است قبل از خرید، تحقیقات لازم را به عمل بیاورید.
به عنوان مثال فرض کنید که شما برای داروسازی خود نیاز به یک دستگاه اسپکتروفتومتر UV-Vis دارید. معمولا خریداران ابتدا وارد سایت LabX یا سایت‌های مشابه دیگر می‌شوند. اما با توجه به این که این دستگاه نمونه‌ی ایرانی دارد، ممکن است به واسطه‌ی تفاوت قیمت زیاد آن، قصد خرید مدل ایرانی را بکنید.
نکته‌ای که در اینجا حائز اهمیت است، اهمیت و حساسیت یک شرکت داروسازی است. کوچکترین خطا در زمینه‌ی انجام آزمایشات شما می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی جانی شود. بنابراین پیش از اقدام به خرید، اطمینان حاصل کنید که دستگاه مورد نظر، تمامی استانداردهای مطرح جهانی را پاس می‌کند.
تجهیزات کارکرده‌ی آزمایشگاهی
در اغلب اوقات، خرید تجهیزات آزمایشگاهی برای مجموعه‌های نوپا به چند دلیل می‌تواند مشکل باشد. شاید اولین و مهم‌ترین موضوع، قیمت دستگاه‌ها است. قیمت تجهیزات آزمایشگاهی در ایران، معمولا خیلی بیشتر از قیمت این محصولات در کشورهای دیگر است. علت اصلی آن هم وجود تحریم و عدم همکاری سازندگان خارجی با خریداران ایرانی است. بنابراین از آنجا که بسیاری از این تجهیزات نمی‌تواند به صورت مستقیم وارد ایران شود، خریدار ایرانی مجبور است انواع و اقسام ترفندها را به کار ببرد تا از کشورهای دیگر، دستگاه مورد نظر خود را وارد کند. به صورت طبیعی وقتی حمل و نقل دستگاه انقدر سخت می‌شود، قیمت تمام‌شده‌ی آن نیز افزایش پیدا می‌کند.
مساله‌ی بعدی، موضوع قیمت دلار است. با توجه به افزایش قیمت دلار در چند سال گذشته، امکان خرید تجهیزات نو برای بسیاری از افراد و مجموعه‌های کوچک، وجود ندارد. بنابراین در اینجا گزینه‌ی خرید دستگاه کارکرده پررنگ می‌شود.
خرید دستگاه کارکرده به شرط آن که از کارایی و سلامت آن اطمینان داشته باشید، مزایای زیادی دارد. اول این که درگیر بحث واردات نمی‌شوید. دوم این که مشکلات حواله کردن و خریدهای خارجی را ندارید. سوم این که زمان تحویل دستگاه خیلی سریع‌تر از حالتی است که بخواهید آن را از خارج بیاورید. مطلب آخر و شاید مهم‌ترین آن‌ها هم این باشد که قیمت تمام‌شده برای شما بسیار کمتر خواهد بود.
البته تمام موارد فوق به این شرط است که از صحت و سلامت دستگاه مطمئن باشید یا حداقل مجموعه‌ی فروشنده، تا مدت‌زمان قابل قبولی، دستگاه را گارانتی کند و برای آن خدمات پشتیبانی فنی ارائه دهد. یکی از مجموعه‌های فعال در زمینه‌ی خرید، فروش و تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی، صدراپژوهش است که سال‌ها در این زمینه سابقه دارد. اصلی‌ترین خدمات این شرکت شامل واردات و فروش دستگاه‌های کارکرده و نو، پشتیبانی فنی و تعمیر، نصب، راه‌اندازی، سرویس و کالیبراسیون انواع تجهیزات آنالیز پیشرفته است که البته با توجه به تیم فنی باسابقه‌اش، تمامی خدمات خود را گارانتی می‌کند.
دریافت مشاوره‌ی خرید و تعمیر
بهتر است پیش از اقدام به خرید دستگاه یا استخدام متخصص برای تعمیر، از مجموعه‌های فعال در این زمینه مشاوره بگیرید. مشاوره در زمینه‌ی این‌گونه خریدها، در بسیاری از اوقات باعث می‌شود هزینه‌ها شما به میزان چشم‌گیری کاهش یابد. این کاهش هزینه می‌تواند کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد.
مثلا فرض کنید که قصد خرید یک HPLC برای آزمایشگاه خود دارید. اگر یک سرچ مختصر در اینترنت بکنید با انواع و اقسام برندها و مدل‌ها مواجه می‌شوید. اما آیا شما به عنوان فردی که شاید اولین یا دومین بار است که می‌خواهد این دستگاه را بخرد، همه‌ی مدل‌ها را به خوبی می‌شناسید؟ آیا مزایا و معایب هر دستگاه را می‌دانید؟ یا مثلا از قیمت قطعات مصرفی هر کدام آگاه هستید؟
مثلا فرض کنید که یکی از مدلهای دستگاه جذب اتمی از برند PG، در بخش مونوکروماتور نسبت به سایر برندها و مدلهای مشابه خودش دارای ضعف است. خب! شما که اولین بار است قصد خرید این محصول را دارید، قطعا بدون مشاوره در این زمینه نمی‌توانید متوجه آن شوید.
معمولا مجموعه‌های تعمیر و پشتیبانی فنی، اطلاعات مفید و خوبی در مورد مزایا و معایب دستگاه‌ها از برندهای مختلف دارد. البته مشروط بر این که خدمات آن‌ها مختص یک برند خاص نباشد تا بتوانند بدون تعصب و آگاهانه، به شما مشاوره دهند.
تعمیر تجهیزات در ایران
تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مراکز بزرگ و آزمایشگاه‌های مختلف است. زیرا خرید دستگاه‌ها بدون در نظر گرفتن پشتیبانی فنی و خدمات پس از فروش، کار خیلی پر ریسکی است. فرض کنید یک دستگاه چند میلیاردی، به دلیل خرابی یک قطعه، ماه‌ها بدون استفاده می‌ماند.
در چند سال گذشته، به واسطه‌ی این که شرکت‌های تولیدکننده خدمات لازم را ارائه نمی‌دهند، شرکت‌های ایرانی خودشان اقدام به تعمیر و سرویس برخی دستگاه‌های آزمایشگاهی کردند. در نظر داشته باشید که تعمیر این تجهیزات نیاز به دانش‌های مختلفی از جمله کامپیوتر، الکترونیک، مکانیک و … دارد. بنابراین در صورتی که قصد تعمیر یکی از تجهیزات خود را دارید، حتما پیش از سپردن دستگاه به دست شخص تعمیرکار، سابقه‌ی علمی و اجرایی شرکت مورد نظر را بررسی بفرمایید.
نکته‌ی دیگر تامین قطعات برای تعمیر دستگاه است. گاهی اوقات تعمیر دستگاه شما نیاز به یک قطعه‌ی خاص دارد و آن قطعه باید عوض شود. در این صورت اگر قطعه در ایران موجود نباشد، باید وارد شود. به جز در مواردی معدود، این کار به راحتی توسط مجموعه‌های بازرگانی آزمایشگاهی انجام می‌شود. البته تحت هیچ شرایطی نیاز به مداخله‌ی مستقیم شما نیست و معمولا مجموعه‌های تعمیرکار خودشان بخش بازرگانی دارند و قطعات را تامین می‌کنند. اما به هر حال این موضوع می‌تواند روی مدت‌زمان تعمیر تجهیزات شما تاثیر بگذارد.
